NHỮNG SAI SÓT THƯỜNG GẶP KHI QUYẾT TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP - PHẦN 2: XÁC ĐỊNH CHI PHÍ

Căn cứ quy định về chi phí tính thuế thu nhập doanh nghiệp tại Thông tư 66/VBHN-BTC ngày 19.12.2019, Cục Thuế lưu ý một số sai sót thường gặp về xác định chi phí khi quyết toán thuế mà qua rà soát dữ liệu trên hệ thống thuế phát hiện được, cụ thể:

• Mức tiêu hao chi phí nguyên vật liệu, giá vốn hàng hóa cao bất thường so với doanh nghiệp cùng điều kiện, cùng địa bàn nhưng không thuyết minh được tính hợp lý.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp hạch toán chi phí nguyên vật liệu, giá vốn hàng hóa cao hơn mức thực tế tiêu hao. Nguyên nhân có thể do doanh nghiệp hạch toán chi phí nguyên vật liệu, giá vốn hàng hóa theo giá mua cao hơn giá thị trường, hoặc hạch toán chi phí nguyên vật liệu, giá vốn hàng hóa theo số lượng lớn hơn số lượng thực tế tiêu hao.

• Hạch toán chi phí tiền lương lớn hơn số thực chi, đưa vào danh sách chi tiền lương tại đơn vị nhưng lao động đã đăng ký tiền lương ở đơn vị khác.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp hạch toán chi phí tiền lương lớn hơn số tiền lương thực tế chi trả cho người lao động. Nguyên nhân có thể do doanh nghiệp hạch toán chi phí tiền lương theo số lượng người lao động lớn hơn số lượng người lao động thực tế làm việc, hoặc hạch toán chi phí tiền lương theo mức lương cao hơn mức lương thực tế trả cho người lao động.

• Lãi vay không phục vụ cho hoạt động SXKD như đầu tư riêng cho cá nhân giám đốc; Lãi vay phát sinh trong giai đoạn đầu tư nhưng không vốn hóa; xuất hiện giao dịch liên kết (GDLK) khi vay của Ngân hàng, của Giám đốc nhưng không tự giảm lãi vay GDLK khi quyết toán.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp hạch toán chi phí lãi vay không phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Theo quy định, chỉ có các khoản lãi vay phát sinh trực tiếp từ hoạt động sản xuất kinh doanh mới được tính vào chi phí hợp lý.

• Giảm thiểu chi phí dở dang cuối kỳ (TK154) để tăng giá vốn giảm lãi nhưng thiếu căn cứ, không thuyết minh được tính hợp lý so với quy trình sản xuất SP.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp giảm thiểu chi phí dở dang cuối kỳ để tăng giá vốn giảm lãi, nhưng không có căn cứ hợp lý.

• Tổng phát sinh có các TK 632, 641, 642 chênh lệch với các chỉ tiêu tương ứng: giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý thuộc Phụ lục 03-1A/TNDN nhưng không thuyết minh được lý do.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp hạch toán chi phí không đúng với các chỉ tiêu tương ứng trên Phụ lục 03-1A/TNDN.

• Khấu hao tài sản cố định không phục vụ cho hoạt động SXKD, mức trích khấu hao cao hơn quy định và khấu hao nhanh khi không đủ điều kiện.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp hạch toán khấu hao tài sản cố định không đúng quy định. Theo quy định, chỉ có các tài sản cố định phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh mới được trích khấu hao. Mức trích khấu hao phải đảm bảo theo đúng thời gian sử dụng, mức giá trị hao mòn của tài sản cố định.

• Chi có tính phúc lợi nhưng không chi trực tiếp cho người lao động, chi vượt 1 tháng lương bình quân thực tế, chi từ nguồn quỹ phúc lợi.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp hạch toán chi phí có tính phúc lợi không đúng quy định. Theo quy định, chỉ có các khoản chi có tính phúc lợi chi trực tiếp cho người lao động mới được tính vào chi phí hợp lý. Mức chi phúc lợi không được vượt quá 1 tháng lương bình quân thực tế của doanh nghiệp.

• Lập Bảng kê 01/TNDN cho hàng hóa đầu vào không có hóa đơn nhưng không phải mua mặt hàng nông sản, lâm sản, thủy sản của người trực tiếp sản xuất, trực tiếp đánh bắt.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp lập Bảng kê 01/TNDN cho hàng hóa đầu vào không có hóa đơn nhưng không phải là các mặt hàng nông sản, lâm sản, thủy sản của người trực tiếp sản xuất, trực tiếp đánh bắt.

Theo quy định, chỉ có các mặt hàng nông sản, lâm sản, thủy sản của người trực tiếp sản xuất, trực tiếp đánh bắt mới được lập Bảng kê 01/TNDN để kê khai thuế GTGT và thuế TNDN.

• Chi ủng hộ địa phương, đoàn thể, tổ chức xã hội; chi tài trợ cho giáo dục, y tế, khắc phục thiên tai, làm nhà người nghèo không đúng đối tượng và thủ tục.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp hạch toán chi phí ủng hộ, tài trợ không đúng đối tượng và thủ tục. Theo quy định, các khoản chi ủng hộ, tài trợ chỉ được tính vào chi phí hợp lý khi đáp ứng các điều kiện sau:

- Chi ủng hộ, tài trợ được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

- Chi ủng hộ, tài trợ được thực hiện cho các đối tượng được hưởng theo quy định của pháp luật.

- Chi ủng hộ, tài trợ phải có chứng từ hợp lệ.

• Hạch toán chi phí khác nhưng không kê khai thu nhập khác như: công nợ phải trả nhưng không xác định chủ nợ, nợ khó đòi đã xóa nay đòi được, thu nhập bị bỏ sót mới phát hiện.

Sai sót này xảy ra khi doanh nghiệp hạch toán chi phí khác nhưng không kê khai thu nhập khác. Theo quy định, các khoản chi phí khác chỉ được tính vào chi phí hợp lý khi có đầy đủ chứng từ hợp lệ. Các khoản thu nhập khác cũng phải được kê khai đầy đủ, đúng thời hạn theo quy định.